Ayna nöron, empati yapmamızı, fiziksel olarak aynı hareketleri yapmamızı yani taklit etmemizi, yapıyormuş gibi öğrenmemizi sağlayan nöronlardır.
İlk çalışmalar 1990’lı yılların başında İtalyan çalışmacı Rizzolatti ve meslektaşları tarafından makak maymunları üzerindeki deneylerle başlamıştır.
Deneye göre, birbirlerini seyreden makak maymunlarının birbirlerini taklit ettiği görülmüştür. Bir taşın atma hareketini yapan maymunun beynindeki uyarılan yer ile, onu izleyen bir makak’ın beyninde uyarılan bölgenin aynı olduğu görülmüştür.
Bu deney, ayna nöronların ortaya çıkmasındaki en önemli bulgudur.
Tanımlama, değerlendirme, eylemin taklit edilmesi, empati, öğrenme ve hafıza dahil olmak üzere birçok karmaşık işlev, keşfinden bu yana bu nöron grubuna atfedilmektedir.
Bilişteki bu olası rol bu sistemin bazı nörolojik ve psikiyatrik hastalıklara neden olabileceğini göstermektedir.
Bunlar; Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, otizm spektrum bozukluğu ve psikotik bozukluklarda ayna nöron sistemi ile olası ilişkiler bulunmaktadır.
Ayna nöronları gelişmiş kişilerde öğrenme daha hızlıdır, konuşma becerisi daha hızlı başlamakta ve aynı zamanda dil öğrenmenin daha kolay olduğu düşünülmektedir.
Yapılan tüm çalışmaların bilimsel temeli Fonksiyonel MR yöntemi ile açıklanmaktadır. Hangi fonksiyonlar sırasında hangi beyin bölgesi uyarılmaktadır net bir şekilde göstermektedir.
MR bulguları, ayna nöronların yaşantımızda önemli bir rolünün olduğunu göstermektedir.
Referans:
- Di Pellegrino G, Fadiga L, Fogassi L, Gallese V, Rizzolatti G. Understanding motor events: a neurophysiological study. Exp brain Res 1992;91(1):176-80. [CrossRef]
- Farina E, Borgnis F, Pozzo T. Mirror neurons and their relationship with neurodegenerative disorders. J Neurosci Res 2020;98(6):1070-94. [CrossRef]
- Emre H, Canberk C, Ferhat K, Ertan Y : Ayna nöron sistemi ve fonksiyonlarına klinik yaklaşım. 2021;84(3):430-438
